Automatyzacja przyszłością transportu intermodalnego

Spis treści

Rewolucja technologiczna, określana mianem czwartej rewolucji przemysłowej, dotyczy dwóch podstawowych aspektów: automatyzacji oraz przetwarzania i wymiany danych. Głównym zadaniem, stawianym przed polskim sektorem transportowym, jest autonomizacja i cyfryzacja procesów, zachodzących w międzynarodowym łańcuchu dostaw. Odpowiednie zastosowanie innowacyjnych rozwiązań przyczyni się do rozwoju transportu intermodalnego. To co tak naprawdę daje nam automatyzacja?

Różne wymiary automatyzacji w transporcie intermodalnym

Wg ekspertów [1] w punktach przeładunkowych automatyzacja jest opłacalna, wtedy gdy przeładunki są na poziomie 3-5 mln TEU rocznie. W takich punktach musi być również relatywnie stały i stabilny popyt. Budowa automatycznych terminali wymaga dużych nakładów inwestycyjnych i odpowiedniej infrastruktury. Konieczne jest również zapewnienie odpowiedniego wsparcia technicznego i informatycznego dla systemu. Nie można zapomnieć o wykwalifikowanej kadrze – zwłaszcza tej odpowiedzialnej za działanie systemu. I ostatnie najważniejsze – bezpieczeństwo cyfrowe. [1]

W transporcie intermodalnym jest kilka wymiarów automatyzacji:

— automatyzacja pola składowego – wdrożenie systemu informatycznego (w terminalu/ w porcie) oraz zakup automatycznych urządzeń przeładunkowych np. AGV,

— automatyzacja wewnątrz terminala – jest to automatyczny system cumowania statków lub automatyczny system bramowy (oparty na elektronicznej dokumentacji). Zautomatyzowany system bramowy wykorzystuje technologię OCR (optical character recognition) oraz częstotliwość radiową, co znacznie usprawnia przechwytywanie danych o kontenerach wjeżdżających i wyjeżdżających,

— automatyzacja w głębi lądu i przy lądzie – mogą to być automatyczne statki i barki. Wprowadzenie systemów już do istniejących urządzeń czy środków transportu znacznie ułatwia pracę, usprawnia procesy i skraca czas operacji. Do tego można również zaliczyć automatyzację transportu kolejowego (systemy sterowania, sygnalizacja i przejazdy).

Sprawdź także: Ryzyko kredytowe

Automatyczne i półautomatyczne terminale

Na świecie wykorzystywane są rozwiązania opisane powyżej. Najprostszym rozwiązaniem może być zakup automatycznych urządzeń przeładunkowych. Najtrudniej zautomatyzować terminale czy porty ze środkami transportu – to nas czeka w przyszłości. Dzisiaj wyróżniane są:

— terminal półautomatyczny (a semi-automated terminal) — terminal, który ma zautomatyzowane pole składowe,

— terminal automatyczny (a fully automated terminal) to taki terminal, w którym wszystkie elementy są zautomatyzowane i zsynchronizowane ze sobą (tj. nabrzeże i pole składowe). [1]

W 2019 r. na świecie funkcjonowało 15 terminali automatycznych oraz 34 półautomatycznych (Rys. 1). [2] W 2020 r. było ich już 48, z czego w pełni automatycznych 18, a półautomatycznych — 30. [3] Najstarszy z nich — Hutchison Port Holdings ECT Delta w Rotterdamie — zautomatyzowano w 1993 r. Z kolei na szczycie listy znajduje się Tuas Mega Terminal w Singapurze, którego otwarcie planowane jest w 2021 roku. [4]

Rys. 1 Mapa automatycznych i półautomatycznych terminali na świecie [4]

Sprawdź także: Windykacja transport

Realne korzyści z automatyzacji

Automatyzacja pozwala na obniżenie kosztów personalnych nawet o 40-70%. Koszt pracowników stanowi prawie połowę wszystkich kosztów. Automatyzacja operacji przeładunkowych oznacza zredukowanie czynnika ludzkiego potrzebnego do pracy na terminalu, np. przy obsłudze urządzeń rozładunkowych, oraz zarządzających tym zespołem.

Przykładowo, w 1956 r. port w Nowym Jorku i New Jersey zatrudniał 35 tys. osób do pracy w porcie. Wtedy osiągał przeładunki na poziomie 35 mln ton ładunków. Po wprowadzeniu znacznych zmian w 2011 roku i przy zatrudnieniu 3,5 tys. pracowników — port osiągnął przeładunki na poziomie 79 mln ton. Automatyzacja to nie tylko zwiększenie liczby operacji terminalowych, poprawienie niezawodności, ale także oszczędność energii i kosztów utrzymania. Utratę miejsc pracy na stanowisku operatora maszyn można zrekompensować przekwalifikowaniem na nowe stanowiska pracy.

Kolejnym przykładem może być terminal morski w porcie w Qingdao. Terminal kontenerowy Qianwan Container Terminal (QQCTN) jest obsługiwany przez 38 automatycznych suwnic torowych, które odkładają jednostki ze statku na pojazdy AGV (Rys. 2). Dzięki zastosowaniu technologii laserowej i systemu pozycjonowania jednostek możliwa jest praca także w nocy.

Przy zmniejszeniu zatrudnienia o 70% terminal zwiększył wydajność o 30%. [5] Przed zmianą suwnice obsługiwały 26 kontenerów na 1 godzinę. Po modernizacji liczba ta wzrosła o 50%, przekraczając tym samym średnią światową. Zmniejszono również liczbę zatrudnionych z 60 do 9. Koszty pracy spadły o 70%, a efektywność wzrosła o 30%. Inwestycja kosztowała 468 mln dolarów, a rentowność terminal osiągnął już po 10 miesiącach. [6]

Rys. 2 Przykład automatycznego systemu na terminalu QQCTN [4]

Sprawdź także: Biała lista firm

Automatyzacja to nieunikniona przyszłość

Od 10 do 20 lat zazwyczaj trwa modernizacja portów i terminali przeładunkowych. Wg szacunków ekspertów w 2040 roku większość tych obiektów zostanie zautomatyzowana pod względem urządzeń technicznych, systemów zarządzania oraz infrastruktury.

Wadą automatyzacji jest przede wszystkim trudność w reagowaniu na nieprzewidziane zmiany, ryzyko związane z dostawami energii elektrycznej, zwiększone ryzyko ataków hakerskich, a także strach przed utratą stanowiska. Jednakże przy zwiększonych wolumenach w transporcie oraz braku pracowników w logistyce i transporcie – automatyzacja jest niezbędnym i kolejnym elementem w czasach rewolucji przemysłowej 4.0.