AML – co to jest i jak przestrzegać ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

Choć ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu może wydawać Ci się kosmicznie odległa od Twojej działalności (bo co Ty możesz mieć z tym wspólnego?), to jako przedsiębiorca zdecydowanie powinieneś zainteresować się tematem. Przeczytaj, dlaczego i jak przestrzegać przepisów AML.

Czym są przepisy AML?

Państwa Unii Europejskiej, w tym Polska, prowadzą politykę przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Zasady w tym obszarze regulują dyrektywy unijne i przepisy krajowe. W Polsce jest to przede wszystkim ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2018 r., poz. 723, ze zm.), później nowelizowana. W skrócie określa się je często jako AML, od angielskiego Anti-Money Laundering.

Ustawa wskazuje organy oraz podmioty funkcjonujące w ramach systemu przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz określa ich obowiązki i uprawnienia. Jej celem jest wyeliminowanie zjawiska prania brudnych pieniędzy, czyli wprowadzania do legalnego obrotu pieniędzy uzyskanych z nielegalnych źródeł lub przeznaczonych na finansowanie nielegalnej działalności.

Kogo dotyczą przepisy AML?

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wskazuje, kogo dotyczą zawarte w niej przepisy. Mowa jest o tzw. instytucjach obowiązanych, czyli podmiotach zobowiązanych do stosowania przepisów ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu gotówkowego, przekraczającego progi wskazane w ustawie.

Należą do nich m.in.:

• banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, instytucje finansowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
• krajowe instytucje płatnicze, krajowe instytucje pieniądza elektronicznego,
• firmy inwestycyjne, banki powiernicze,
• zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerską,
• spółki prowadzące rynek regulowany,
• fundusze inwestycyjne,
• zakłady ubezpieczeń, pośrednicy ubezpieczeniowi,
• przedsiębiorcy prowadzący działalność kantorową oraz inną, związaną z walutami,
• notariusze, adwokaci, radcowie prawni, prawnicy zagraniczni, doradcy podatkowi (w ograniczonym zakresie),
• przedsiębiorcy, prowadzący działalność w zakresie ksiąg podatkowych, udzielania porad z zakresu prawa podatkowego lub celnego,
• operatorzy pocztowi,
• przedsiębiorcy w zakresie, w jakim dokonują lub przyjmują płatności w gotówce w wysokości min. 10 000 euro, także w wielu powiązanych transakcjach,
• przedsiębiorcy, świadczący usługi w zakresie tworzenia jednostek organizacyjnych, pełnienia funkcji lub umożliwienia pełnienia funkcji członka zarządu spółki, prowadzenia biura wirtualnego,
• przedsiębiorcy, prowadzący działalność polegającą na udostępnianiu skrytek sejfowych,
• pośrednicy w obrocie nieruchomościami,
• podmioty prowadzące działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier w karty i gier na automatach,
• fundacje, stowarzyszenia,
• przedsiębiorcy uczestniczący w obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami.

Lista instytucji obowiązanych jest bardzo długa – szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w art. 2 ust. 1 ustawy.

Rola regulacji AML w biznesie

Jeśli Twoja działalność obejmuje swoim zakresem jeden z powyższych przypadków, przepisy AML narzucają na Ciebie pewne obowiązki. 

W przypadku ich niedopełnienia musisz liczyć się z dotkliwą karą finansową. Innym rodzajem negatywnych konsekwencji może być publikacja informacji o naruszeniu ustawy w BIP, nakaz zaprzestania podejmowania określonych czynności, a także cofnięcie koncesji, zezwolenia lub wykreślenie z rejestru działalności regulowanej.

Jak przestrzegać przepisów AML?

Co więc należy zrobić, aby dopełnić obowiązków wynikających z ustawy? Przede wszystkim upewnić się, czy firmy, z którymi współpracujesz, działają zgodnie z prawem oraz czy nie są powiązane z innymi podejrzanymi podmiotami. 

• Należy wprowadzić wewnętrzną procedurę instytucji obowiązanej. Jednocześnie trzeba wyznaczyć członka zarządu odpowiedzialnego za wdrożenie procedury i kadrę kierowniczą do nadzoru wykonywania obowiązków ustawowych.

• Zadaniem przedsiębiorcy uznanego za instytucję obowiązaną jest również prowadzenie i regularne aktualizowanie oceny ryzyka, a także stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego, w tym weryfikowanie kontrahentów.

• Ważny obowiązek to wdrożenie procedury wewnętrznego zgłaszania nieprawidłowości, czyli ustanowienie zasad dotyczących tzw. sygnalistów.

• Wszystkich spółek prawa handlowego (poza spółkami partnerskimi i publicznymi spółkami akcyjnymi) dotyczy natomiast przykaz przekazywania informacji o beneficjentach rzeczywistych.

Regulacje AML a narzędzia dla księgowości

Aby sprawnie realizować obowiązki wynikające z przepisów AML, warto postawić na narzędzia, które usprawnią ich wykonywanie. Jednym z nich jest system dla księgowości, Temida.

Dzięki niemu zyskujesz stałą kontrolę kontrahentów, na bieżąco sprawdzasz firmy, ich wiarygodność oraz weryfikujesz długi. Temida pozwala na przewidywanie zdarzeń poprzez ocenę ryzyka zadłużenia, dostarcza dane na temat niewypłacalności, ilości wierzytelności, powiązań pomiędzy firmami czy informacje o ryzyku upadłości.

Przepisy AML 2023

Przepisy AML wprowadzono 5 lat temu. Do 2023 r. przedsiębiorcy zdążyli już zaznajomić się z nimi, przyzwyczaić i wdrożyć właściwe procedury. 

Obowiązków wynikających z regulacji dotyczących prania pieniędzy i terroryzmu nie da się jednak wykonać jednorazowo i zapomnieć o temacie. To regularna praca nad weryfikacją kontrahentów i oceną ryzyka.  Warto więc postawić na profesjonalne wsparcie, które zapewnia rzetelne dane i oszczędność czasu.